Văn hóa ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng khắp thế giới không chỉ với sự tinh tế và cầu kỳ trong cách chế biến và bài trí món ăn mà còn với chất lượng, sự an toàn và hương vị đậm đà bản sắc. Tour kenvin Nhật Bản là cơ hội để bạn khám phá những món ăn độc đáo và đậm chất nghệ thuật của xứ sở hoa anh đào xinh đẹp. Chúng ta hãy cùng công ty du lịch Tầm Nhìn Việt khám phá 5 nét đặc trưng văn hóa ẩm thực Nhật Bản này.
Triết Lý Trong Văn Hóa Ẩm Thực Nhật Bản
Hầu hết các món ăn Nhật Bản tuân theo 5 quy tắc: 5 màu, 5 vị, 5 phương pháp nấu, 5 giác quan và 5 quy tắc.
- 5 màu sắc: Mỗi bữa ăn cần đủ 5 màu như: màu trắng - vàng - đỏ - xanh - đen để đảm bảo sự cân bằng dinh dưỡng.
- 5 vị: Một bữa ăn cần có sự kết hợp và cân bằng các vị ngọt - chua - cay - đắng - mặn để kích thích vị giác và tăng cảm giác ngon miệng.
- 5 phương pháp nấu: Hầm - nướng - hấp - rán - luộc.
- 5 giác quan: Việc trình bày món ăn trên bát, đĩa sao cho thật hài hoà là một phần cực kì quan trọng của bữa ăn và người Nhật có câu nói nổi tiếng “ăn bằng mắt”. Các món ăn không chỉ chú trọng ở vị giác mà còn ở khứu giác, thị giác, thính giác và xúc giác.
- 5 quy tắc: Người Nhật rất coi trọng 5 quy tắc bắt nguồn từ đạo Phật của Nhật. Đó là kính trọng và biết ơn công sức của người đã nuôi trồng thực phẩm và người chuẩn bị món ăn, luôn nhớ tới và phải làm những việc tốt xứng đáng với những món ăn mà mình được hưởng, ngồi vào bàn ăn với một tâm thái bình an, thưởng thức món ăn để nuôi dưỡng tinh thần bên cạnh việc nuôi dưỡng cơ thể, và nỗ lực để duy trì trạng thái và tinh thần vui vẻ.
So với những quốc gia khác trên thế giới, cách nấu nướng của người Nhật ít sử dụng đến gia vị. Thay vào đó, họ tập trung vào hương vị tự nhiên của các nguyên liệu chính như cá, rong biển, rau, gạo và đậu nành.
Tên Gọi Ý Nghĩa Trong Từng Món Ăn Nhật Bản
Mỗi món ăn Nhật Bản đều ẩn chứa một ý nghĩa đặc biệt tượng trưng cho các lời chúc tốt lành gửi đến người thưởng thức. Chẳng hạn, rượu sake mang ý nghĩa trừ tà và kéo dài tuổi thọ, món đậu phụ chúc cho sức khoẻ dồi dào, món trứng cá tuyết nướng chúc gia đình đông vui, hạnh phúc, món Sushi cá tráp biển cầu chúc cho sự sung túc thịnh vượng, và món tôm biểu tượng sự trường thọ.
Yếu Tố Thiên Nhiên Trong Văn Hóa Ẩm Thực Nhật Bản
Độc Đáo Văn Hóa Ẩm Thực Nhật Bản - Món Ăn Tươi Sống
Kinh nghiệm du lịch Nhật Bản cho thấy, văn hóa ẩm thực Nhật Bản luôn lưu giữ tinh túy của hương vị tự nhiên. Do đó, những món ăn tươi sống ở Nhật Bản luôn giữ được sự tươi ngon và mùi vị tự nhiên từ cá biển, tảo biển, tôm và các hải sản khác. Người Nhật cho rằng các món ăn từ hải sản đặc biệt là cá rất tốt cho sức khoẻ và dinh dưỡng. Vì vậy, người Nhật Bản rất thích ăn các món cá tươi sống như món sashimi và sushi.
Đa Dạng Văn Hóa Ẩm Thực Nhật Bản - Món Ăn Theo Mùa
Món ăn Nhật Bản truyền thống thường được chế biến theo mùa, phù hợp với khí hậu và thời tiết đặc trưng. Vào mùa xuân, người Nhật ăn món cá shirouo và bánh sakura mocha. Mùa hè, người Nhật sẽ ăn nhiều món ăn mát mẻ để giảm nhiệt như món lươn, cá tím nướng, đậu edamame, mì lạnh, tào phớ. Sang mùa Thu, người Nhật Bản thích ăn khoai lang nướng, món tempura tẩm bột chiên và loại bánh qua hình quả cầu hoặc hình bạch quả. Còn mùa đông, họ thích ăn lẩu, canh oden, đặc biệt là các loại quất - loại quả tượng trưng cho mặt trời và dùng để làm quà mừng năm mới.
Phong Cách Ăn Uống Đặc Trưng Của Người Nhật
Sự Giao Thoa Giữa Nền Ẩm Thực
Phong cách, thói quen ăn uống của người Nhật Bản đã bị ảnh hưởng bởi nền ẩm thực Âu và trở nên đa dạng và phong phú hơn. Một ví dụ điển hình là sự xuất hiện của bánh mì, sữa, trứng, cà phê và trà trong bữa sáng của người Nhật. Bữa tối của người Nhật không chỉ có các món ăn Nhật Bản truyền thống mà còn có sự xen kẽ các món ăn Trung Hoa và một số món phương Tây khác.
Bữa cơm truyền thống của người Nhật bao gồm cơm, canh và món ăn chính bao gồm thịt, cá và rau. Trẻ em Nhật Bản thích các món ăn phương Tây như xúc xích, hamburger hơn là các món ăn Nhật truyền thống, vì vậy các món ăn tại nhà thường thay đổi phù hợp với khẩu vị của trẻ.
Tìm Hiểu Phép Lịch Sự Trong Cách Ăn Uống Của Người Nhật
Trước Khi Ăn
Nếu có dịp đi tour du lịch Nhật Bản, bạn sẽ được hướng dẫn cách ngồi và cách dùng bữa theo phong cách của người Nhật. Trong bữa cơm gia đình hoặc dùng bữa với cấp trên, khi được mời đến ăn, bạn sẽ ngồi sau khi chủ nhà/cấp trên nói “hãy ngồi vào vị trí này”. Khi được mời ngồi ở một vị trí nào đó, người được mời nói “shitsureshimas” nghĩa là “tôi xin phép và ngồi vào vị trí như đã được mời” và không được phép thể hiện sự phản đối. Nếu bạn không được chủ nhà hoặc cấp trên dẫn ngồi vào một vị trí cụ thể, hãy đợi và ngồi vào vị trí trống sau cùng.
Trước khi ăn, người Nhật có thói quen nói “itadakimasu” để cảm ơn các loài thực vật đã hy sinh để có bữa ăn ngon lành. Đây cũng là cách tỏ lòng biết ơn tới những người nông dân, ngư dân đã đóng góp công sức tạo nên bữa ăn này.
Trong Bữa Ăn
Văn hóa ăn uống của Nhật Bản rất khắt khe với nhiều nguyên tắc cần tuân thủ chặt chẽ. Ví dụ như:
- Không trộn wasabi (mù tạc) với nước tương, người Nhật thường cho trực tiếp wasabi vào món ăn rồi chấm với nước tương.
- Không được phép cắn đôi thức ăn, nếu thức ăn quá to bạn nên che miệng lại khi ăn.
- Hầu hết mọi người đều có thói quen dùng tay đỡ đồ ăn để tránh vấy bẩn quần áo hay bàn ăn. Tuy nhiên, ở Nhật Bản được coi đó là hành động không đẹp mắt và bạn nên tránh phép xử sự này.
- Không lật ngược nắp bát, đây ám chỉ rằng bạn đã ăn xong, nên bạn phải để nắp bát như khi nó được người phục vụ mang ra bàn.
- Không nên để vỏ sò, hàu, ngao… trên nắp bát hay đĩa riêng, bạn nên để phần vỏ thừa này vào bát đựng món ăn đó.
- Không đưa đồ ăn lên quá cao, điều này coi là hành động mất lịch sự ở Nhật Bản.
- Người Nhật Bản giống với người Việt Nam, sử dụng đũa để ăn. Tuy nhiên, người Nhật có những thói quen ăn uống độc đáo khi sử dụng đũa. Ví dụ:
- Trong ăn uống, bạn nên tránh cầm đũa trước khi nhấc bát lên. Nếu muốn chuyển sang bát khác, hãy đặt đũa xuống trước khi đổi bát.
- Không được đưa đũa qua lại hay chạm vào thức ăn nếu bạn không có ý định gắp.
- Người Việt thường quay ngược đũa lại để gắp thức ăn cho người khác. Nhưng ở Nhật Bản, phần đầu đũa còn lại là nơi tiếp xúc với tay và không được vệ sinh sạch, nên hành động quay ngược đũa gắp là bất lịch sự.
- Không được truyền thức ăn từ đôi đũa này sang đôi đũa khác.
- Tránh dùng đũa cắm xuyên qua miếng thức ăn hoặc bát cơm, đây được coi là có ý xúc phạm đến người đã nấu món ăn.
Sau Khi Ăn
Người Nhật rất tuân thủ quy tắc ngay cả sau khi ăn. Sau khi ăn xong, người Nhật thường sắp xếp lại bát đũa lên thanh gác đũa hoặc giấy bao. Khi kết thúc bữa ăn, người Nhật nói “gochisosamadeshita” có nghĩa là “cảm ơn vì bữa ăn”. Đây là cách họ thể hiện sự tôn trọng đối với nguyên liệu và đầu bếp.
Thêm một điều đặc biệt ở Nhật Bản là tăm xỉa răng không để trên bàn ăn mà được bố trí trong nhà vệ sinh. Phụ nữ Nhật Bản thường rất ngại xỉa răng trước mặt người khác, nên họ vào nhà vệ sinh làm sạch răng sau khi ăn.
Quy Tắc Uống
Khi tham gia tour du lịch Nhật Bản 5 ngày 4 đêm và có cơ hội được mời ăn uống cùng người Nhật, hãy nhớ không uống trước khi mọi người ngồi vào bàn ăn. Khi uống rượu, bạn nên rót vào ly cho người khác trước khi tự rót cho bản thân.
Ở nhà hàng hoặc quán nhậu bình dân, bạn có thể say xỉn, nhưng đừng làm phiền người khác. Tuy nhiên, bạn không được phép say xỉn ở những nhà hàng hay khách sạn sang trọng. Nếu bạn không uống được rượu, hãy nói thẳng và xin phép mọi người uống một thức uống khác.
Món Ăn Tiêu Biểu Trong Văn Hóa Ẩm Thực Nhật Bản
Sushi
Sushi là món ăn đại diện cho đất nước Nhật Bản, nổi tiếng trên toàn thế giới. Đây là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa ăn của người Nhật. Đặc biệt trong những ngày lễ tết, sushi được trưng bày trên bàn tiệc với đủ màu sắc và hương vị đặc trưng.
Sushi được chế biến từ hải sản tươi sống đặt bên trên nắm cơm đã được nêm nếm gia vị vừa phải. Thành phần chính của sushi là cá biển, hầu, bào ngư, mực, tôm, kèm theo dưa leo, củ cải muối và trứng tráng mỏng.
Sashimi
Nếu sushi là biểu tượng cho văn hóa ẩm thực Nhật Bản từ đồng cỏ xanh và biển cả, thì sashimi chính là nữ hoàng đến từ đại dương bao la. Sashimi là món ăn tươi sống đặc trưng của Nhật Bản, làm từ các loại hải sản tươi sống được đánh bắt và xử lý ngay sau đó. Sashimi mang đến hương vị tuyệt vời và tươi ngon của từng miếng.
Lẩu Sukiyaki
Lẩu Sukiyaki là món ăn tượng trưng cho sự ấm cúng của gia đình. Với hương vị ngọt bùi xen lẫn một chút mặn, lẩu Sukiyaki rất hấp dẫn thực khách khi du lịch Nhật Bản. Món lẩu Sukiyaki thường được ăn ngay tại bàn bằng cách nhúng lát thịt bò mỏng cùng các loại rau xanh, đậu phụ, nấm và mì sợi.
Mì Udon, Ramen và Soba
Mì Udon
Mì Udon là món mì nổi tiếng của Nhật Bản, được làm từ bột mì, muối và nước. Mì Udon có thể ăn nóng hoặc lạnh, nhưng đa số người Nhật thích ăn nóng vì hương vị thơm ngon hơn.
Mì Ramen
Mì Ramen là món ăn nổi tiếng khác ở Nhật Bản. Sợi mì Ramen khác biệt với sợi mì Udon với kích thước nhỏ và màu vàng tươi đẹp. Mì Ramen thường được ăn kèm với thịt lợn thái lát, rong biển khô, chả cá Nhật Bản, trứng, ngô, bắp cải... tuỳ vào khẩu vị của mỗi người.
Mì Soba
Với sợi mì dai dài và màu nâu sẫm, mì Soba là loại mì được làm từ bột kiều mạch và bột mỳ. Mì Soba có thể ăn nóng hoặc lạnh. Khi ăn mì Soba lạnh, thực khách có thể chấm với nước tương, củ cải mài, rong biển, mù tạt và hành lá.
Tempura
Tempura là món ăn tiêu biểu trong ẩm thực Nhật Bản. Thành phần chế biến Tempura đa dạng và phong phú, bao gồm tôm, mực, sò điệp, cua, cá và rau xanh như cà tím, ớt chuông, khoai tây, hạt tiêu xanh, khoai lang... Tempura hấp dẫn thực khách bởi vẻ ngoài vàng tươi mềm, béo ngậy. Hãy thưởng thức ngay khi chiên để cảm nhận hương vị đậm đà của Tempura.
Trên đây là 5 nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực Nhật Bản. Đừng bỏ lỡ cơ hội khám phá các món ăn tuyệt vời này khi bạn tham gia tour du lịch Nhật Bản. Hãy để công ty du lịch Tầm Nhìn Việt đồng hành cùng bạn trong chuyến khám phá ẩm thực Nhật Bản sắp tới!
